Actuele ontwikkelingen
Op het gebied van de gemeentebelastingen is sprake van een relevante actuele ontwikkeling. Als vervolg op het rapport "Bepalen betekent betalen" van de commissie "Financiële ruimte voor gemeenten" heeft het kabinet aan de Tweede Kamer een brief gezonden, dat voor de zomer van 2016 met een voorontwerp van een wetsvoorstel wordt gekomen. Dat voorontwerp kan als basis dienen voor een wetsvoorstel om vanaf 2019 een verschuiving te realiseren van de inkomstenbelasting naar het gemeentelijk belasting-gebied van € 4 miljard (Kamerbrief d.d. 8 december 2015 Novelle Belastingplan 2016). Kernpunten van het voorstel zijn de verruiming van het gemeentelijk belastinggebied en een gelijktijdige verlaging van de inkomstenbelasting met € 4 miljard, zoals geadviseerd door de Commissie Rinnooy Kan. O.a. moet de totale lastendruk (Rijk plus lokale overheden) gelijk blijven. Onderdeel van het ontwerp kan zijn dat een aantal kleine gemeentelijke belastingen wordt afgeschaft, zoals bijvoorbeeld precariobelasting, hondenbelasting en reclamebelasting. Tegenover deze mogelijke extra opbrengsten op gemeentelijk niveau staat echter naar alle waarschijnlijkheid landelijk een evenredige uitname uit het gemeentefonds, hetgeen via de verdeelsystematiek neerslaat op individuele gemeenten.

Tarieven
In de begroting 2017 is conform de Najaarsnota 2013 rekening gehouden met een opbrengststijging van 3% voor de OZB, hondenbelasting, toeristenbelasting, leges omgevingsvergunningen. In relatie tot de lokale lasten is de kostendekkendheid van met name rioolrecht en afvalstoffenheffing van belang. Bij beide heffingen is sprake van 100% kostendekkendheid.

NB: Bedragen op peil VJN2016. Ten behoeve van vaststelling tarieven 2017 worden de diverse bedragen wederom geactualiseerd.

De tariefstijgingen 2017 moeten nog worden bepaald voor diverse leges en heffingen en zijn mede afhankelijk van ontwikkelingen in de onderliggende volumes (woz-waarde, aansluitingen, e.d.). Voor de jaren 2018 e.v. zijn nog geen besluiten genomen omtrent verdere stijgingen.

Kwijtschelding
Bij het kwijtscheldingsbeleid wordt de maximale toegestane norm gehanteerd, te weten 100% van de bijstandsnorm. De kwijtscheldingsregeling beperkt zich in beginsel tot de afvalstoffenheffing (vast tarief en het bedrag van het aantal aanbiedingen in een kalenderjaar tot een bepaald maximum) en het rioolrecht. Er wordt geen kwijtschelding gegeven voor de hondenbelasting. Voor het beoordelen van een verzoek om kwijtschelding worden de criteria van de Invorderingswet 1990 gehanteerd.

In 2015 zijn door de BsGW 2.843 aanvragen voor kwijtschelding binnengekomen, waarvan 1.585 automatisch (via landelijk inlichtingenbureau). In 2016 volgden nog nieuwe aanvragen naar aanleiding van het in 2016 opleggen van de DIFTAR-aanslagen 2015  (afvalstoffenheffing).

Vanwege het uitgangspunt van 100% kostendekkendheid, worden de kosten van kwijtschelding evenredig doorbelast. Bij het opmaken van de jaarrekening worden de daadwerkelijke kosten doorbelast aan het product afval resp. riool, hetgeen leidt tot een minder groot of groter beroep dan geraamd op de reserve afval resp. reserve/voorziening riool.

Belastingsamenwerking
De BsGW is een zelfstandig samenwerkingsverband voor heffing en inning van gemeentelijke belastingen en waterschapsbelastingen en voor uitvoering van de wet WOZ voor gemeenten en waterschappen. De plaats van huisvesting is Roermond. De gemeente Kerkrade is 1 januari 2015 tot de BsGW toegetreden. Via begroting, jaarrekening en rapportages van de BsGW kan een vinger aan de pols worden gehouden voor wat betreft de uitvoering.

¹AD= Algemene dekkingsmiddelen in beleidsveld 0, niet bestedingsgebonden en geen eisen m.b.t. kostendekkendheid. Voor wat betreft reclamebelasting komen de middelen ten goede aan de ondernemers in het betreffende gebied, dus per saldo geen opbrengst voor de gemeente.
² Onder aftrek van de af te dragen rijksleges, reeks fluctueert in relatie tot uitgiftecyclus/geldigheidsduur van m.n. rij- en reisdocumenten.
³ Verloopt budgettair neutraal via de egalisatiereserve/voorziening riolen resp. egalisatiereserve afvalverwerking.
⁴ Ivm overgang exploitatie parkeergarages naar gemeente per 2016 reeks thans inclusief opbrengsten parkeergarages.

Hierna wordt een beschrijving gegeven van de betreffende belastingen en heffingen. Ten behoeve van de leesbaarheid is e.e.a. beknopt weergegeven. De exacte bewoordingen, belastbare feiten, tarieven, eventuele vrijstellingen, etc. zijn of worden opgenomen in de betreffende verordeningen met bijbehorende tarieventabellen.

Onroerende zaakbelastingen (OZB)
De OZB bestaan uit een eigenarenbelasting voor zowel woningen als niet-woningen en een gebruikersbelasting voor de niet-woningen. De heffingsgrondslag is de waarde van de onroerende zaak. Met ingang van 2008 wordt deze waarde jaarlijks vastgesteld op basis van de Wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ).

Afvalstoffenheffing
Deze heffing dient ter dekking van de kosten van het verwijderen en verwerken van huishoudelijk afval. Het feitelijk gebruik maken van een perceel waarbij de gemeente de verplichting heeft tot het inzamelen van huishoudelijk afval vormt de basis voor deze heffing. De opbouw van de Afvalstoffenheffing is gebaseerd op een heffing gebaseerd op een vast bedrag per jaar vermeerderd met variabele kosten, zijnde de kosten voor de verwerking van de aangeboden hoeveelheid afval. De vaste kosten worden gevormd door alle andere kosten dan de kosten voor de verwerking van afval, zoals bijvoorbeeld logistiek, milieuparken en overhead. De hoogte van het variabele tarief wordt bepaald door de combinatie van het gekozen “aanbiedvolume” (240l of 140l container, per gekenmerkte afvalzak dan wel ondergrondse container) en het aantal keer dat hiermee afval aangeboden wordt. Er zijn verschillende maatstaven en tarieven. De tarieven worden mede bepaald op basis van gegevens van Rd4.

Rioolheffing
De rioolheffing heeft het karakter van een bestemmingsheffing, waarmee kosten kunnen worden gedekt die gepaard gaan met collectieve maatregelen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatig werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien van de afvoer van hemelwater en grondwater. De opbrengst van de rioolheffing wordt benut voor het onderhouden en vervangen van het rioolstelsel. De rioolheffing wordt geheven van de gebruiker van een eigendom van waaruit afvalwater en/of hemelwater op een gemeentelijke riolering wordt afgevoerd. Voor woningen is dit een vast bedrag, bij niet-woningen is het te betalen bedrag afhankelijk van de hoeveelheid m3 water. De jaarlijkse evaluatie van het Gemeentelijk Rioleringsplan vormt de basis voor (wijzigingen van) het tarief.

Leges algemeen
De Legesverordening is ingericht conform het werkmodel van de VNG. Hierin zijn de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en verplichte implementatie van de Europese Dienstenrichtlijn verwerkt.

Leges omgevingsvergunningen
Voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning om te bouwen of een aanvraag tot beoordeling van een bouwplan uit het oogpunt van welstand worden leges geheven. De hoogte is afhankelijk van de bouwkosten. Ook de aanvragen voor omgevingsvergunningen om te slopen worden op deze post verantwoord.

Diverse leges persoonsdocumenten, burgerlijke stand, rij-/reisdocumenten
Hieronder vallen verschillende leges voor bijvoorbeeld een huwelijksvoltrekking, een paspoort, het verstrekken van een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) en een rijbewijs. Voor een aantal van deze verstrekkingen (m.n. paspoorten, rijbewijzen) zijn naast het gemeentelijk deel ook rijksleges van toepassing. Deze worden door de gemeente geïnd en doorbetaald aan het rijk.

Parkeergelden/boetes
Op diverse plaatsen in Kerkrade worden parkeergelden geheven. Er zijn verschillende locaties aangewezen. Elke locatie kent een ander tarief. De parkeergelden in de parkeergarages Orlandopassage en Wijngracht worden op privaatrechtelijke basis geheven en maken geen deel uit van de belastingverordening. De opheffing van de gemeentelijke Parkeeraccommodaties Kerkrade BV en integratie met de gemeente per 1-1-2016 heeft in deze basis geen verandering gebracht. Wel worden de opbrengsten van de garages vanaf 2016 ook opgenomen in het gemeentelijke overzicht.

Wanneer toezichthouders constateren dat zonder kaartje wordt geparkeerd of dat de parkeertijd is verstreken, wordt een naheffingsaanslag opgelegd.

Ten aanzien van het parkeerbeleid zijn door de raad besluiten genomen naar aanleiding van de evaluatie "blauwe zone". Het nieuwe parkeerregime is momenteel van kracht en zal voor de toekomst wederom worden geëvalueerd.

Hondenbelasting
Onder de naam hondenbelasting wordt een directe belasting geheven op het houden van een of meerdere honden binnen de gemeente. Er gelden enkele uitzonderingen, bijvoorbeeld voor een blindengeleidehond.

Marktgelden
Deze rechten worden geheven voor het ter beschikking stellen van een standplaats voor de uitvoering van de markthandel. Er gelden verschillende tarieven, die afhankelijk zijn van het aantal m2 dat in beslag wordt genomen, de dag waarop de markt plaatsvindt en of het een vaste standplaats of een dagplaats betreft.

Reclamebelasting
De reclamebelasting is ingevoerd na overleg en in samenwerking met een vertegenwoordiging van de ondernemers in het centrum en vanaf 2014 in het gebied rondom het Carboonplein in Kerkrade West.  Via de invoering van de reclamebelasting is een modus gevonden om activiteiten in een afgebakend gebied te organiseren en te bekostigen, waarbij ook alle ondernemers een financiële bijdrage leveren. De reclamebelasting wordt in een specifiek afgebakend gebied (het centrum van Kerkrade en het gebied rondom het Carboonplein in Kerkrade West) ter zake van (semi-)permanente openbare aankondigingen geheven. Daarbij wordt zo veel mogelijk getracht de reclameobjecten in eenzelfde klasse in te delen. Daarnaast gelden er afwijkende tarieven per klasse voor beide afgebakende gebieden. In de verordening reclamebelasting zijn enkele vrijstellingen opgenomen, die betrekking hebben op onder andere openbare aankondigingen waarvoor op grond van een privaatrechtelijke overeenkomst een vergoeding aan de gemeente verschuldigd is dan wel de aankondiging een algemeen, cultureel, maatschappelijk, charitatief of ideëel belang dient. Tevens worden reclameobjecten ten behoeve van de uitvoering van medische en paramedische beroepen uitgezonderd voor de reclamebelasting.

Precariorechten
Onder deze naam wordt een directe belasting geheven voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond die specifiek in de verordening met bijbehorende tarieventabel genoemd is. Voorbeelden zijn opslagtanks, etalages, reclamevoorwerpen. Er gelden diverse tarieven. Om te voorkomen dat cumulatie van belastingheffing optreedt in het centrum van Kerkrade en het gebied rondom het Carboonplein in Kerkrade West, waar de reclamebelasting is ingevoerd, is in de verordening precariobelasting een vrijstellingsbepaling opgenomen. Als gevolg daarvan wordt de precariobelasting over reclamevoorwerpen uitsluitend nog geheven buiten het gebied van de reclamebelasting (tenzij in dat gebied m.b.t. dat voorwerp betaling van reclamebelasting niet van toepassing is).

Kermissen
Formeel valt deze opbrengst niet onder “gemeentelijke belastingen en heffingen”, omdat deze op privaatrechtelijke basis worden geheven. Voor een compleet beeld worden deze hier wel opgenomen. Door het verpachten van standplaatsen op de door gemeente georganiseerde kermissen worden opbrengsten gegenereerd, ter dekking van de kosten van het houden van kermissen. De door de exploitant verschuldigde vergoedingen bestaan uit de pachtsom (incl. stroombijdrage), een reclamebijdrage en het standgeld van de woonwagens.

Lijkbezorgingrechten
Deze rechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats. De tarieven zijn o.m. afhankelijk van de periode waarvoor het graf wordt gehuurd, of het een eerste uitgifte of verlenging betreft en de leeftijd (kind/volwassene) van de overledene.

Toeristenbelasting

Voor het houden van verblijf met overnachten binnen de gemeente in een accommodatie tegen vergoeding is toeristenbelasting verschuldigd. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een zogenaamd nachtverblijfregister. Belastingplichtig is degene die gelegenheid biedt tot verblijf. De belastingplichtige is bevoegd deze belasting te verhalen op degene die overnacht.

De lokale lastendruk betreft met name de woonlasten voor de burger. Deze woonlasten worden met name bepaald door de OZB (eigenaren), de rioolheffing en de afvalstoffenheffing.

Vanaf de begroting 2017 is landelijk opname van een zgn. "basisset beleidsindicatoren" voorgeschreven. In die basisset zijn bij taakveld 8 enkele voor de lokale lastendruk relevante indicatoren opgenomen. Kortheidshalve wordt daarnaar verwezen. De lokale lastendruk 2016 wordt door COELO gemiddeld becijferd op 697,= voor een Kerkraads gezin. Landelijk bedraagt dit volgens COELO € 716,=. Meer (vergelijkings)informatie is opgenomen op de site van het COELO (www.coelo.nl).

Middels de jaarlijkse Tarievennota stelt de raad steeds in december de tarieven vast. Daartoe wordt jaarlijks in het najaar een zo nauwkeurig mogelijke inschatting gemaakt van de voor de tarieven relevante gegevens, mede op basis van alle gegevens die op dat moment weer beschikbaar zijn.  Opgemerkt zij dat sprake is van een doorlopende ontwikkeling, o.a. als gevolg van definitieve afronding taxatieprocessen (WOZ) en bezwaar/beroep. De uiteindelijke lastendruk kan achteraf derhalve anders uitvallen. Voorts zij opgemerkt dat in de landelijke cijfers van de basisset (COELO) op onderdelen andere uitgangspunten worden gehanteerd voor de berekeningen, o.a. bij het hanteren van DIFTAR.

Voor 2017 is de gemeente Kerkrade vooralsnog van plan om de OZB-opbrengsten met gemiddeld 3,0% te laten stijgen, dat impliceert t.o.v. 2016 vooralsnog een stijging tot circa € 246. Bij de definitieve tariefstelling wordt rekening gehouden met de nieuwste beschikbare taxatiewaarden, zodanig dat de gemiddelde opbrengststijging gemeentebreed gezien uitkomt op 3,0% (exclusief evt. areaaluitbreiding). Ook de tarieven voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing moeten op het moment van schrijven nog worden becijferd op basis van de meest recent beschikbare gegevens.

In de Tarievennota 2017 (raad december 2016) zal nader op de diverse belastingen en ontwikkelingen worden ingegaan. Tevens worden dan de verschillende tarieven voor 2017 definitief door de raad vastgesteld en nog in december openbaar bekend gemaakt.